Lang, eigenlijk mijn leven lang, tot nu toe in elk geval, heb ik geloofd in het eerlijk streven van de medische wetenschap om wat zich gaandeweg aan menselijke ellende voordoet en daarbij toe te schrijven is aan onze mankerende biologie, tot genezing te brengen.       Natuurlijk weet ik wel dat de wereldwijde gezondheidshandel de economie altijd op de eerste plaats zet. Zo naïef ben ik nou ook weer niet.                                                             Nee, maar ik geloofde echt dat de wetenschappers in die branche ongehinderd konden ontdekken. Ik bedoel, dat hen niets in de weg werd gelegd. Dat er dus geen hogere economische machten waren die tegen de hardwerkende en ploeterende wetenschappers zouden zeggen: ‘hé, beste vriend, stop jij daar eens even mee, dat is een veel te simpele oplossing, als we dat op de markt brengen kunnen we een heleboel van onze winstgevende artikelen wel in de vuilnisbak gooien.’                                                             Zegt die wetenschapper: ‘Ja, maar ik heb nou eindelijk iets gevonden dat echt werkt en waardoor hele volksstammen risicoloos genezen kunnen, ik bedoel …eh… ook nog zonder bijwerkingen enzo.’                                                                                                     En dat die hogere economische macht dan tegen die wetenschapper zegt: ‘Je hebt blijkbaar de kleine lettertjes van je arbeidsovereenkomst hier niet gelezen. Daar staat in dat je in de eerste plaats voor ons, voor dit bedrijf werkt en dat onderzoeksresultaten die niet nuttig zijn voor ons moeten worden vernietigd en dat er daarna ook niet over geschreven of zelfs maar gesproken mag worden op straffe van hele erge sancties, waar je hele familie jaren last van heeft. En dat is nog maar om te beginnen.’                               Tja, dat een dergelijke discussie plaats zou vinden kun je je als normaal mens niet voorstellen.

Toen Alexander Fleming bij toeval de penicilline ontdekte kwam die ontdekking op een moment dat bacteriële infecties op de oorlog slagvelden duizenden levens kostten. Een mooier moment om die levensreddende oplossing te presenteren kun je niet bedenken. Maar als snel bleek dat die ruwe penicilline aan werkingskracht begon in te boeten. De bacteriën die er eerst aan dood gingen leerden zich verweren. Ze werden resistent, zoals dat heet.

Nu zou je als brave gezondheidsconsument denken: ‘maar dat is afschuwelijk. Hadden we eindelijk iets om levens te redden, raken die ziekteverwekkers er weer aan gewend. Wat erg ook voor de farmaceutische industrie. Moesten ze weer helemaal opnieuw beginnen. Dat zit echter een beetje anders. Die geneesmiddelen industrie moedigde het veelvuldig gebruik van steeds weer nieuwe opvolgers van de penicilline namelijk aan. Huisartsen en specialisten kregen leuke voorlichtingsuitjes op aantrekkelijke plaatsen aangeboden.

Ze hadden namelijk al snel ontdekt dat bacteriën heel snel resistent werden voor een nieuw antibioticum (zo werden de opvolgers van de penicilline genoemd). Als een middel niet meer zo goed werkte, dan zorgden ze ervoor dat de voorraden die ze nog hadden van dat middel heel goedkoop in arme landen verkocht werden. Ja, zo maar, zonder recept. Dan konden er een heleboel extra bacteriën resistent worden en ja, dan moesten ze natuurlijk wel weer met een nieuwe, dure opvolger komen, die na korte tijd ook weer dezelfde weg ging.

Nu zijn we echter aangekomen in de tijd dat het einde van de antibiotica in zicht is. Bacteriën worden sneller resistent dan dat er nieuwe middelen kunnen worden ontwikkeld. Is dat erg? Ja, dat denk ik wel, want door de graaierigheid van de farmaceutische industrie is nu de gezondheid van de hele wereld in gevaar… of misschien toch niet?

Al miljoenen jaren bestaan virus-achtige organismen, bacteriofagen, die de natuurlijke vijanden zijn van bacteriën. Meestal zijn die bacteriofagen maar voor een paar soorten bacteriën gevaarlijk. Dat betekent dat je er dus heel veel soorten van nodig hebt. Voordeel is dat je ze niet hoeft uit te vinden. Het zijn allemaal bestaande virussen. Je moet ze dus zoeken.

Nou, eerst maar even wat ze doen: een bacteriofaag dringt een bacterie binnen en verandert iets aan het DNA van die bacterie, zodat die bacterie een bacteriofaag fabriekje wordt. Na korte tijd barst die bacterie open, sterft dus en de bacteriofagen verspreiden zich op zoek naar nieuwe slachtoffers die ook weer dat soort bacteriën zijn. Bacteriën op? Geen verdere vermenigvuldiging meer.

Wat is nou het probleem?                                                                                                         Waarom doet onze farmaceutische industrie dat dan niet al jaren?                                       Ja, hoe moet ik dat nou uitleggen zonder vreselijk onaardig te worden?                                 Nou ja, luister, die bacteriofagen bestaan al. Je kunt niet claimen dat je ze hebt uitgevonden. Dan kun je er dus ook geen patent op nemen en dat heeft weer het gevolg dat je er geen waanzinnige winsten op kunt maken. Voor de farmaceutische industrie dus volkomen oninteressant. Zeg nou zelf, je suf zoeken naar de juiste bacteriofagen om infecties tegen te gaan en dan vervolgens de vrucht van je noeste arbeid tegen een redelijke prijs op de markt brengen. Als farmaceut ben je toch geschift als je daaraan meewerkt?

Weet je waar deze kennis over die bacteriofagen nou wel werd gebruikt? Onder andere in Rusland en in de Oekraïne. Landen dus waar het heel lang maatschappelijk als ongewenst werd gezien om het maken van winst als hoogste levensdoel aan te merken, nou ja, officieel dan natuurlijk.

Hoe dit ook zij, de westerse farmacie moet nu met de billen bloot en erkennen dat het hoofdstuk ‘infecties’ niet langer volledig tot hun competentie behoort.

Waarom ik mij hier nou zo druk maak vraag je je misschien af.                                             Nou, hierom: in 2000 overleed mijn oudste dochter aan Cystische fibrose, de taaislijmziekte. Ze was toen zesendertig jaar en de laatste jaren van haar leven werden gekenmerkt door een toenemend zuurstofgebrek. De belangrijkste bacterie die het grootste deel van haar benauwdheid  veroorzaakte was de Pseudomonas Aeruginosa bacterie, een bacterie met een eigen slijmlaag die alleen nog gevoelig is voor antibiotica waarvan de bloedvaten van de patiënt ook kapot gaan.

Er zijn bacteriofagen die heel gemakkelijk deze rotbacterie kunnen vernietigen. Maar ja, goedkope Russische geneeskunde, daar wist hier niemand van. En weet je wat ik nu steeds weer denk, ik denk nu steeds weer dat mijn kind er misschien nog wel had kunnen zijn als de farmaceutische industrie…

Ach nee, dat is complot denken. Laat ik daar nou maar niet aan beginnen.