Verdedigen of toch maar aanvallen.

Dat lijkt in toenemende mate de keus te zijn die voor ligt. Nu zijn we aangevallen met gebruikmaking van een virus. We waren al een hele poos gewend aangevallen te worden met gebruikmaking van een virus, maar dat was de laatste tijd altijd een computervirus. Even vindingrijk als de ontwikkelaars van deze computer narigheid blijken gelukkig de jongens die de beveiligingsprogramma’s maken. Ik heb me trouwens wel altijd afgevraagd hoe zij deze Informatietechnologische verdedigingssport toch geleerd hebben. Ik zeg verdedigingssport, want volgens mij is het een denksport, waarbij schaken kinderspel is en waarbij een scala aan strategieën komt kijken. Het is inmiddels ook een buitengewoon winstgevende tak van sport geworden, reden waarom ik vermoed dat er banden moeten bestaan tussen de makers en de verdedigers. Waarom? Wel, in de eerste plaats hebben ze een gemeenschappelijk belang. De hele gemeenschap die tegenwoordig afhankelijk is van informatie technologie zal levenslang betalen voor protectie. Het klinkt bijna als de maffia die bij de winkeliers geld kwam ophalen voor de zogenaamde protectie. Daar betekende niet betalen een vernielde winkel of erger. Hier bij de abonnementen op de virusvanger-organisaties betekent het in feite exact het zelfde namelijk je systeem onwerkzaam, je bestanden (zeg maar je winkelvoorraad) kwijt als je niet betaalt. We zijn dat heel gewoon gaan vinden, omdat we redelijk zeker kunnen zijn van het op afstand blijven van computercriminelen als we dat abonnementje van de virusvanger maar betalen. We zijn dus inmiddels gewend aan het betalen voor deze ‘bescherming’ en we vragen ons maar niet af waarom en wie we nou eigenlijk betalen. Het ging tenslotte om computer gezondheid.

Heel lang leefden we op het gebied van de lichamelijke gezondheid in het land van de veilige vanzelfsprekendheid. Natuurlijk waren er de inentingen die je als kind kreeg, maar die zaten in het zorgpakket. Ook kwam daar op een gegeven moment de jaarlijkse griepprik bij, maar die moest noodgedwongen altijd worden gemaakt op basis van het virus van vorig jaar en was dus nooit echt helemaal actueel. Bovendien waren er altijd weer mensen die een paar dagen of soms zelf langer behoorlijk ziek werden van deze goed bedoelde preventieprik, die overigens ook in ieders zorgpakket zit. Hoe dit ook zij, er is tot nu toe weinig maatschappelijke tegenstand tegen dit preventief medisch handelen geweest, afgezien van de afwijzing door streng orthodoxe gelovigen.

Met de virale aanvallen zijn we nu echter in een nieuwe fase beland. Eigenlijk is die fase al begonnen met de uitbraak van Ebola, die voornamelijk in West-Afrika plaats had. Het ging toen om een zich razendsnel verspreidende infectie in gebieden waar de mensen dicht opeen leefden. Verder hadden we SARS en MERS, maar die bleven voornamelijk in Azië. Wij hebben ons in onze onwetendheid misschien nooit afgevraagd hoe die agressieve virussen toch ontstonden. Wel werd er gekeken naar de voor ons altijd wat vreemd en zelfs onsmakelijk aandoende eetgewoonten van de Aziaten en met name van de Chinezen die op hun markten dieren slachten en verkopen die naar onze misschien vrij beperkte westerse smaak daarvoor niet bedoeld zijn, maar die door de Chinezen gewoon gegeten worden.

Virussen kunnen muteren. Het kleine stukje DNA waarmee ze onze cellen kunnen programmeren om een virusfabriekje te worden kan gemakkelijk veranderen afhankelijk van het DNA materiaal dat in de omgeving gevonden wordt. Die veranderingen die in een virus kunnen ontstaan kunnen door onze knappe wetenschappers ook kunstmatig worden veroorzaakt. Het is gebleken dat een virus gebruikt kan worden als voertuig om kleine gewenste veranderingen in ons DNA aan te brengen. Zo konden kinderen die geen enkele natuurlijke afweer hadden en die in een soort tent moesten leven op deze manier geholpen worden met een veranderd verkoudheidsvirus en ik heb wel eens gelezen dat ook bepaalde vormen van borstkanker op deze wijze met succes behandeld kunnen worden.

Nu is er weer een heel nieuwe techniek in gebruik om DNA te veranderen, crispr cas9. Wat daarmee allemaal kan als het gaat om het veranderen en hopelijk verbeteren van onze erfelijke eigenschappen schijnt de stoutste dromen te boven te gaan.

Maar even voor alle duidelijkheid: virussen kunnen ons ziek maken en van nature doen ze dat door onze cellen binnen te dringen en van de binnengedrongen cel een fabriek te maken die het virus in grote hoeveelheden namaakt. Na korte tijd werken de normale functies van de cel niet meer omdat hij vol zit met virus. De cel barst open, sterft dus en de vrijgekomen virussen gaan op zoek naar nieuwe gastheren.

Wat je dus wilt voorkomen is dat virussen de sleutel bezitten om een cel binnen te dringen. Die sleutel is dat er bij de ontmoeting van het virus met de buitenkant, het membraan, van een cel een eiwit wordt geproduceerd – dat is een reactie van ons lichaam op die ontmoeting – waarmee het virus de cel kan binnendringen. De meeste geneesmiddelen die we hebben tegen virusinfecties moeten de productie van dat eiwitsleuteltje blokkeren en daarmee immuniteit veroorzaken. Als een virus zich in ons lichaam nergens kan reproduceren omdat het geen enkele cel kan binnendringen doet het ons geen kwaad en verlaat via de gebaande paden: ontlasting, urine en zweet het lichaam. Ook is dat merkbaar als er een overschot aan virussen is bij patiënten die aan een virusziekte lijden. Let maar eens bijvoorbeeld op de veranderde lichaamsgeur die veroorzaakt wordt door de restanten van strijd in ons lichaam tegen het virus en een flinke hoeveelheid van het virus zelf.

Tot zover is het gewone alledaagse biologie. Je word eens verkouden, je hebt eens een griepje. Vervelend, maar als je verder gezond bent is er niets aan de hand. Waar we nu echter mee worden geconfronteerd is hoogstwaarschijnlijk niet een gewoon virus. Jawel, het type is bekend. Dat wil zeggen, het eiwitbolletje met de puntjes aan de oppervlakte (spikes) is bekend onder de naam corona. Maar het stukje DNA binnenin dat beschermende bolletje lijkt een heel stuk gevaarlijker dan we gewend zijn bij de natuurlijke virussen. De Franse viroloog en Nobelprijswinnaar, Luc Montagnier, heeft het huidige coronavirus grondig bestudeerd en vastgesteld dat het geen natuurlijk virus kan zijn, maar dat het door mensen in een laboratorium gemaakt moet zijn en al dan niet per ongeluk in de buitenwereld terecht gekomen. De bron zou dan in de buurt van de grote Chinese stad Wuhan liggen. En inderdaad liggen er laboratoria die voor de Chinese defensie werken op ongeveer dertig kilometer afstand van Wuhan. Nu weet ik wel dat het in de politiek ongebruikelijk is om klaarblijkelijkheid als bewijs aan te duiden, maar ik moet dan denken aan dat aardige engelse zinnetje: If it walks like a duck and it quacks like duck, it is probably a duck. Waarmee ik maar zeggen wil dat het coronavirus in de vorm die nu de hele wereld in zijn angstwekkende greep houdt naar alle waarschijnlijkheid in dat laboratorium gemaakt is. Of het nu echt de bedoeling is geweest dat het buiten dat laboratorium kwam kunnen we niet zeggen. Vijanddenkers zeggen dat dit een proefballonnetje is geweest met een Chinees strijdvirus in enigszins afgezwakte vorm. Andere, wat minder kwaaddenkende mensen zullen menen dat de Chinezen toch onmogelijk een dergelijke rotstreek met de wereld kunnen hebben uitgehaald. En ik? Ik weet het natuurlijk niet. Ik kan van alles verzinnen waarom wel en waarom niet, maar ik weet het niet.

Wat ik wel weet is dat bij de conventie van Genève de afspraak in de Verenigde Naties is gemaakt dat oorlog voeren met biologische en chemische middelen zo onmenselijk is dat het voortaan verboden is. Wel nu, zowel Amerika als China en waarschijnlijk Rusland en mogelijk nog een paar andere agressief vooruit kijkende landen hebben laboratoria waar biologische en chemische strijdmiddelen worden gemaakt en getest. Men andere woorden: Ik weet het niet of dit opzettelijk dan wel per ongeluk is gebeurd, omdat ik het onmogelijk kan weten, maar onmogelijk is het niet.

Nu kom ik bij mijn titelonderwerp: verdedigen of toch maar aanvallen.

Als ik het nieuws goed heb beluisterd lijkt de verbale aanval al geopend te zijn door de Amerikaanse president Trump, van wie we weten dat hij niet gewend is om zaken rustig uit te zoeken alvorens hij met veel aplomb in een van zijn schreeuwerige aanvallen losbarst.

Nou ja, stel dat deze altijd primair reagerende Amerikaanse zakenman het toevallig bij het juiste eind heeft en dat het inderdaad een verwijtelijke actie van de Chinese overheid betreft, dan was het handiger geweest als Trump fijntjes geveinsd had dat hij ervan uit gaat en dat hij begrijpt dat China vreselijk in zijn maag zit met deze noodlottige samenloop van omstandigheden. En misschien is dat ook wel zo. Wij weten het niet.

Wat moeten we dan doen? Eigenlijk iets waaraan al heel lang wordt gewerkt, immuniteit tegen elk denkbaar virus, waardoor het onmogelijk wordt dat een virus een eiwitsleuteltje kan doen ontstaan waarmee het een cel kan binnendringen. Want als iemand die ik nu maar even niet meer bij naam wil noemen het in zijn bedrieglijk blond gekuifde blaaskakerige hoofd zou halen om even een bommetje op dat laboratorium in Wuhan te gooien, dan verspreiden zich razendsnel alle echt gevaarlijke strijdvirussen die daar waarschijnlijk klaarliggen in de atmosfeer, zodat enkele dagen tot weken daarna een van de schadelijkste diersoorten, de mens, van de aardbodem verdwenen zou zijn.

Ja en dan nu de commercie. Het is natuurlijk allemaal niet even verheven of hoogstaand wat er allemaal gebeurt, maar als het geld nu toch op straat ligt moet je in elk geval bukken. Ja, ik weet het, dat laat ons niet op zijn charmantst zien, maar als je zo denkt heb je een vrij schrale toekomst. Welnu, onze hele westerse samenleving is met dit virusje wel rijp gemaakt voor drastische maatregelen. Ik noem er even een paar die in elk geval kunnen helpen. En voor je nou verder leest moet je even bedenken dat wat nu is gebeurd ons hele wereldbeeld en de manier waarop wij leven kan veranderen.

Stel je voor, het vaccin tegen alle virusaanvallen is er. Het wordt trouwens elk jaar geüpgraded, want het moet net als voor de computer natuurlijk ‘abonnementsware’ worden. Iedereen betaalt want vaccinatie is verplicht, tenzij je met alle geweld ziek wilt worden. Maar ook als je van alle emolumenten in het leven gebruik wilt maken, zoals toegang tot een betaalbare zorgverzekering, toegang tot openbare ruimtes zoals theaters, openbaar vervoer, winkels en noem maar op, dan moet je in de eerste periode een actueel inentingsbewijs kunnen tonen. Later wordt dat dan vervangen door de mogelijkheid een kleine programmeerbare transponderchip op een handig plekje in je lichaam te laten plaatsen, waarop alle geprogrammeerde deuren reageren. Simpel en doeltreffend.

Nu ik trouwens zit na te denken over de mogelijkheden die je met zo’n transponderchip hebt om een eindelijk een beetje orde te scheppen in dat zootje ongeregeld dat we de mensheid noemen, krijg ik het helemaal warm. Dit wordt, ik durf het bijna niet te zeggen, maar dit wordt dan eindelijk The Brave New World.