Als ik terugkijk naar de achter ons liggende maanden waarin wij dagelijks nagenoeg bedolven werden onder tamelijk eenzijdig nieuws over de corona hype wordt ik getroffen door de gedachte dat  een wonderlijk dilemma wereldwijd heeft de geesten heeft beïnvloed en dat de keuze die, eveneens wereldwijd, hierdoor is gemaakt overal de zelfde kant op ging.Wat was dan dat dilemma, welke opties waren er en wat was er aan de hand.

Wat er gebeurde leek eigenlijk nog het meest op een zogenaamde DDoS aanval. Alles kwam plotseling tot stilstand in een rampzalige lockdown. Hierdoor werd ook de berichtgeving betreffende wat er gebeurde zeer beperkt en eenzijdig. Als een dergelijke aanval ons treft in de communicatie apparatuur weten we inmiddels gelukkig wat eraan te doen is. We zoeken en vinden de dader/veroorzaker en schakelen hem uit.

Nu hadden we echter te maken met een aanval die gericht was op onze gezondheid. Een op een griepvirus lijkend virus verspreidde zich razendsnel vanuit China over de wereld (snelle verspreiding waarschijnlijk door het vliegverkeer). Niets bijzonders op het eerste gezicht, want elk jaar – en soms zelfs meerdere keren – is er wel een griepvirus dat over de wereld gaat, slachtoffers maakt en vervolgens weer verdwijnt. Echter, via de WHO (World Health Organisation), een organisatie die gerelateerd is aan de Verenigde Naties en die wij allemaal vertrouwen (overigens zonder doelmatige controle uit te oefenen) kwam nu de mededeling dat we hier te maken hadden met een pandemie en niet met een gewone epidemie. Als het virus dat zich op een bepaalde snelle manier verspreidt en er zijn uitbraken in meerdere landen, dan spreekt men van een pandemie.

Deze waarschuwing moet dus uitgaan van de WHO. Als dat eenmaal gebeurt wordt elk aangesloten land geacht een soort noodtoestand uit te roepen, waardoor in elk geval tijdelijk de volksvertegenwoordiging buiten spel wordt gezet met betrekking tot alles wat de pandemie betreft. Voordeel is dan dat een ministerraad snel kan optreden, zonder dat er inde volksvertegenwoordiging lang over gedebatteerd hoeft te worden. Per slot van rekening is er in tijden van nood snelheid en slagvaardigheid nodig.

En dan komen we bij de keuzes die gemaakt kunnen worden waar het gaat om de vraag: ‘wat gebeurt ons op dit moment?’. In grote lijnen denk in aan twee hoofdrichtingen. De eerste keuze is dat men de gebeurtenis ervaart als een ramp die aan niets of niemand te verwijten valt en die ons overkomt. De tweede keuze is dat men de gebeurtenis ervaart als iets dat door enig menselijk toedoen is veroorzaakt of verergerd of waarvan de duiding wordt beïnvloed.

Als we dan stilstaan bij de eerste keuze, dan moeten we rekenen op het inschakelen van deskundigen. Als regering van een land ben je tenslotte een groepje politici, waarbij besluitvorming altijd voor een belangrijk deel wordt beïnvloed door partijbelangen. Specifieke deskundigen kunnen dan voor het overgrote deel de besluitvorming bepalen. Ook is het dan van belang binnen de groep deskundigen geen al te grote meningsverschillen te hebben. En hier ontstaat nu het risico van een starheid die gevaarlijk kan worden. De politicus durft hier niet zelf verantwoordelijkheid te nemen en volgt volledig het standpunt van de deskundige adviseurs.

Als we stilstaan bij de tweede keuze dan zal bij de verantwoordelijke politici een actievere en meer participerende houding te zien zijn voor wat betreft de besluitvorming. Hier zouden we te maken kunnen hebben met de politicus die zich afvraagt wie of welk belang er met deze pandemie gebaat kan zijn en op welke aspecten van de reacties erop speciaal moet worden gelet. In geval een regering deze tweede keuze maakt zal het zoeken naar advies niet in de eerste plaats het zoeken naar eensgezindheid zijn, maar veeleer het zoeken naar zo breed mogelijke informatie. Verschillende kanten en invalshoeken van de voorliggende problematiek zullen de besluitvorming bepalen.

In ons land heeft de regering duidelijk gekozen voor de eerste benadering. Het eigen deskundigheidscentrum, het RIVM werd als enige koersbepaler binnengehaald. Het aureool van deskundigheid moest de juiste en meest passende benadering van de pandemie waarborgen. Doordat er een toch ietwat weifelende advisering was in de trant van dit zou kunnen dat zou nuttig zijn, nee de scholen hoeven niet dicht, maar onder de publieke druk moesten ze toch dicht, mondkapjes hoeven niet, nou ja mondkapjes kunnen nuttig zijn en vooral binnen blijven, maar buiten afstand houden. Verder de nodige inconsequente adviezen en de bijna de medemenselijkheid bedreigende bevelen betreffende social distancing.

Mijn keuze, als ik politicus zou zijn, was de tweede optie geweest. In de eerste plaats zou ik de plotselinge kritiek op het zeventig jaar oude antivirale middel Hydroxychloroquine langer tegen het licht hebben gehouden. Ik zou mij afgevraagd hebben: ‘waarom zo plotseling’ en het zeker in de markt gelaten hebben tot uitgebreid door verschillende onderzoeken ondersteunde eventueel negatief gebruiksadvies tot een verantwoord besluit had kunnen leiden. In dat geval was het middel zeker nooit verboden en waren vele patiënten nooit in de tweede fase van de ziekte gekomen en dus ook nooit volgens een verkeerd protocol aan IC behandeling blootgesteld. Ik vermoed dat het aantal sterfgevallen minder dan de helft geweest zou zijn van wat nu het geval is.

Belangrijker is echter dat deze tweede keuzemogelijkheid tot veel minder paniek en angst onder de bevolking zou hebben geleid en naar ik bijna zeker weet tot veel minder maatschappelijke en economische schade.

Keuze één heeft geleid tot een krampachtige – en vaak ad hoc besluitvorming geleid, die ook nog eens gesteund werd door een zo professionele publiciteitscampagne dat alleen kritische geesten ertoe kwamen om niet angstig te gehoorzamen en zich af te vragen waarom werkelijk alle media meededen in de uiterst dubieuze dwingende en eenzijdige berichtgeving.

Achteraf kan van deze hele corona periode gezegd worden dat meer en meer mensen zich bewust zullen worden van het zonneklare feit dat wel heel erg veel informatie voor ons verborgen is gehouden, informatie die onvermijdelijk aan het licht zal komen en die – het kan gezien de economische schade bijna niet anders – een razende storm van verontwaardiging en boosheid zal veroorzaken. In onze tijd, waarin getrainde onderzoeksjournalisten en andere vaardige nieuwsgierigen overal binnen weten te komen, zal de waarheid over deze corona crisis uiteindelijk voor iedereen duidelijk zijn.